جزاير سه‌گانه ايران و مواضع استراتژيك
غلامحیدر ابراهيم باي سلامي
مواضع اخير روسيه در حمايت از بيانیه كشورهاي عضو شوراي خليج‌فارس و ادعاي بي‌اساس امارات متحده عربي درخصوص مالكيت جزاير سه‌گانه ايراني «ابوموسي»، «تنب بزرگ» و «تنب كوچك» پديده‌اي آشكار و هشدار ديگري است كه تجارب مكرر تاريخي و معاصر از اشغال سرزمين‌هاي شمالي و جداسازي سرزمين ايران از اروپا و انعقاد «عهدنامه تركمنچاي» تا كشاندن پاي ايراي به «جنگ كنوني اوكراين» و منزوي‌سازي ايران نشان مي‌دهد كه اعتماد به روس‌ها و دنباله‌روي از آنها مغاير مصالح و منافع ملي كشور ايران است. روسيه، چين، اروپا و امريكا اكنون كشورهاي عربي را به عنوان يك واقعيت از نظام‌هاي قبيله‌اي ثروتمند مي‌نگرند كه قابليت انعقاد پروژه‌هاي مشترك بين‌المللي را دارند و مي‌توانند در تعامل و مراوده با آنها درقالب يك قدرت منطقه‌اي منافع خود را در حال و آينده تامين كنند. چنانكه «محمد بن سلمان» وليعهد عربستان گفته است آينده اين منطقه جذاب است و با پروژه‌هاي عظيم در دست اجراي كشورهاي عربي «اروپاي جديد» در خاورميانه تشكيل خواهد شد. حمايت چين و روسيه از بيانیه شوراي همكاري خليج‌فارس و مواضع و ادعاهاي موهوم امارات و تلاش‌هاي اسراييل و امريكا براي نفوذ هرچه بيشتر در اين منطقه، مغاير منافع ملت ايران است ولي امري غيرقابل پيش‌بيني نبوده است. اگر در بر همين پاشنه بچرخد و نخبگان در سياستگذاري داخلي و خارجي كشور حذف يا فراري شوند و ضعف ديپلماسي بر كشور حاكم باشد هيچ كس معطل توسعه و منافع ملي ما نخواهد ماند و انديشگاه استراتژيك هيچ كشوري مصالح ايران را در اولويت قرار نخواهد داد. برحسب نوآوري‌هاي مدرن و فراپست مدرن در آينده‌نگري استراتژيك و همچنين با بهره از فناوري‌هاي نوين هر كشوري به اقتضاي زمان و امكانات موجود منافع خود را در هر لحظه براي آينده پيگيري و اصلاح مي‌كند و
قدرت نرم و نفوذ امارات متحده عربي در خاورميانه و جهان به دليل سياستگذاري‌ها و اتخاذ راهبردهاي مبتني بر پيشرفت و توسعه حكمرانان آن و استفاده از مشاوران تراز اول دنيا بسيار بيشتر از آن است كه در ادبيات داخلي و ديپلماسي رايج ايران زير عنوان كشوري كوچك و بي‌تاريخ از آن ياد مي‌شود. بررسي اجمالي و تحليل رويدادها و تحولات منطقه نشان مي‌دهد كه در سه دهه گذشته امارات با قدرت نرم خود اكثر كشورها و حتي عربستان سعودي را دنبال‌رو سياست‌هاي خود كرده است و حداقل آنكه اكنون عمان، عربستان، قطر و كويت در راهبردهاي مربوط به سياست، اقتصاد و فرهنگ از الگوي امارات متحده عربي پيروي مي‌كنند و تلاش براي توسعه تجارت و گردشگري پايدار به عنوان شاخص توسعه و امنيت محور اصلي توسعه اقتصادي و پيشرفت اجتماعي براي اين كشورهاي قبيله‌اي شده است. امارات متحده در همايش‌ها و كنفرانس‌هاي بين‌المللي نيز از هر فرصتي براي طرح و نمايش خود به عنوان يك كشور پويا و فعال استفاده مي‌كند تا در «برندسازي بين‌المللي» نيز با طرح يك گفتمان جاري خودي نشان دهد و افكار عمومي جهان را متوجه تحولات اين كشور سازد. علاوه بر مجامع دولتي كشورها، اجلاس‌هاي بين‌المللي همچون اتحاديه بين‌المجالس (Ipu) كه يك سازمان بين‌المللي است و مجالس ملي ۱۷۸ كشور عضو آن هستند و ۱۲ مجمع پارلماني منطقه‌اي دارد و يك عضو ناظر ثابت در مجمع عمومي سازمان ملل دراختيار آن است يكي از مهم‌ترين مجامعي است كه كشور امارات در آن شركت مي‌كند و با حضور فعال خود و ديگر كشورها عربي چون كويت سعي مي‌كند مساله جزاير سه‌گانه ايراني را به صورت مستمر در آن مطرح كند. در اجلاسي كه اتحاديه بين‌المجالس جهان در سپتامبر سال ۲۰۰۱ در شهر اوگادوگو در كشور بوركينا فاسو برگزار كرد اينجانب در دوره ششم مجلس به همراه تعدادي ديگر از نمايندگان از جمله سيد حسين هاشمي ميانه، سيد عبدالله حسيني بندر لنگه، سيد ناصر موسوي رامهرمز، غلامرضا عبدالوند دورود وازنا و خانم شهربانو اماني اروميه شركت كرديم. در دستور كار مجمع عمومي بين‌المجالس دو پيشنهاد براي طرح در اجلاس آينده به مضامين ذيل گنجانده شده بود:
نخست پيشنهاد كشور فرانسه براي الزام دولت‌ها به منع شركت‌هاي صنعتي بزرگ از آلودگي بيشتر محيط زيست
و دوم تلاش بين‌المللي براي رفع تصرف از سرزمين‌هاي اشغالي اعراب هيات ايراني برحسب تناسب جمعيت كشورها كه مبناي محاسبه مجمع مذكور است داراي ۱۸ راي بود. در جلسه‌اي كه هيات ما براي تصميم‌گيري و انتخاب يكي از دو پيشنهاد برگزار كرد سيدناصر موسوي رامهرمز اصرار بر آن داشت كه به عنوان يك كشور اسلامي بايد از پيشنهاد دوم كه رفع تصرف از سرزمين‌هاي اعراب است حمايت كنيم، چون منظور از اين پيشنهاد رفع تصرف از اراضي اشغالي اعراب توسط صهيونيست‌هاي اسراييلي تلقي مي‌شود، سيد حسين هاشمي ميانه طبق معمول در اين لحظات سكوت مي‌كرد و ديگر نمايندگان هم، چون اسم كشورهاي اسلامي به ميان مي‌آمد اظهارنظر نمي‌كردند. اينجانب پيشنهاد كردم با طراحان اين دستور مذاكره كنند تا عبارت «سرزمين‌هاي اشغالي توسط اسراييل» را به دستور اضافه كنند تا هيات ايراني هم به رسم همسايگي و نزديكي فرهنگي به اين كشورها از پيشنهاد دوم حمايت كند كه بعد از چند جلسه مذاكره هيات كويتي كه تحت‌تاثير امارات بود، نظر داد كه منظور ما رفع تصرف از آن بخش اشغال سرزمين‌هاي كويت توسط عراق هم هست. اين سخن انحراف‌آميز براي تاثير بر هيات ايراني درحالي طرح مي‌شد كه «سعدون حمادي»، رييس مجلس عراق و هيات نمايندگان همراه وي نيز با ما در همين اجلاس حضور داشتند و در هتل سوفيتل اوگادوگو دو هفته با حمادي همنشيني و مذاكره داشتيم و او هيچ مخالفتي با اين پيشنهاد اعراب نداشت. در نهايت كشورهاي عربي ضمن فعاليت براي جلب نظر ديگر كشورها اعلام كردند ما با افزودن هر قيدي بر پيشنهاد مخالفيم و در نهايت من كه در مجلس ششم رييس شوراي بين‌المجالس ايران بودم با تشكيل جلسه هيات اعلام كردم، چون برگه راي در اختيار من قرار مي‌گيرد محال است كه به پيشنهاد دوم در راستاي تحكيم ادعاي موهوم اعراب براي خدشه بر ذره‌اي از حقوق و سرزمينم راي دهم. اين موضع من مورد حمايت شهربانو اماني، سيد عبدالله حسيني و غلامرضا عبدالوند نيز قرار گرفت و هيات ايراني دچار اختلاف‌نظر شد به گونه‌اي كه سيد موسوي رامهرمز با جنجال تهديد به ترك هيات كرد.
با نگاه به انتشار عكس‌ها و نقش‌هاي جعلي و ساختگي اما پر زرق و برقي كه در ويژه‌نامه نشريه «الدستور امارات» به زبان انگليسي، فرانسه و عربي هر روز براي شركت‌كنندگان در اجلاس منتشر مي‌شد و همچنين مشاهده بنر‌ها و تابلوهاي تبليغاتي امارات در محيط كنفرانس پر واضح بود كه منظور اصلي از دستور كار دوم طرح ادعاي واهي امارات در سطح بين‌المللي درباره جزاير سه‌گانه ايراني است با همه اين امور سيد حسين هاشمي ميانه پيشنهاد كرد بهتر است براي دريافت كار كارشناسي بيشتر نظر وزارت خارجه را نيز در اين خصوص داشته باشيم. در آن زمان سفارت ما در اوگادوگو تعطيل شده بود و در محافل ديپلماتيك به طنز آن تعطيلي را به درج يك كاريكاتور روي جلد مجله «گل آقا» نسبت مي‌دادند كه علي‌اكبر ولايتي در دولت هاشمي‌رفسنجاني با ذره‌بين روي نقشه به دنبال كشور كوچك بوركينافاسو مي‌گشت. در آن اجلاس براي كمك به هيات ايراني سيد محمد رضا قريشي كاردان كشور ما از شهر ابيجان در ساحل عاج به اوگادوگو آمده بود كه ديپلماتي فرهيخته و متواضع بود. ايشان موضوع را با تلگراف مخصوص به وزارت خارجه منعكس كرد و پاسخ وزارت خارجه در زمان وزارت كمال خرازي اين بود كه به هر امري كه در راستاي حفظ يكپارچگي ايران مبهم است، راي ندهيد و در آن مجمع با طيب‌خاطر پيشنهاد كشور فرانسه را مبتني بر حفظ محيط زيست در مقابل پيشنهاد موهوم اعراب در راستاي خدشه بر يكپارچگي سرزمين ايران برگزيديم و يكي ديگر از دسيسه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي عليه ايران عزيز با شكست مواجه شد. پايان